Вазирлар Маікамасининг
1999 йил 26 мартдаги
137-сон єарорига
ИЛОВА
(ЎзР ВМ 07.05.2004 й. 215-сон
Єарори тахриридаги сарлавіа)

 

Ўзбекистон Республикаси ахборот ресурсларини
тайёрлаш ва уларни маълумотларни узатиш тармоєларида,
шу жумладан, Интернетда тарєатиш тартиби тўјрисида
НИЗОМ

 

Мазкур Низомга єуйидагиларга мувофиє ўзгартиришлар киритилган
ЎзР ВМ 07.05.2004 й. 215-сон Єарори,
ЎзР ВМ 14.09.2006 й. 194-сон Єарори

 

I. Умумий єоидалар
II. Атамалар ва таърифлар
III. Ахборот ресурсларига, ахборот маісулотларига
ва ахборот айирбошлаш воситаларига мулкчилик іуєуєи
IV. Ахборот айирбошлашнинг іуєуєий тартиби
V. Ахборот ресурсларини шакллантириш
VI. Ахборот ресурсларини маълумотлар узатиш тармојида,
шу жумладан, Интернетда тарєатиш

 

I. УМУМИЙ ЄОИДАЛАР

1. Мазкур Низом жаіон ахборот тармоєларидан фойдаланишни кенгайтириш ва тартибга солиш, ахборот ресурсларини муіофаза єилишни таъминлаш, конституциявий тузумни зўрлик билан ўзгартиришга даъват єилувчи ахборотлар тарєатилишига, уруш, зулм ва порнографияни тарјиб єилишга, диний ва миллий низоларни єўзјашга, инсоннинг шаъни ва єадр-єимматини поймол єилишга іамда Ўзбекистон Республикасининг амалдаги єонун іужжатлари билан тарєатилиши таєиєланган бошєа ахборотларнинг тарєатилишига йўл єўймаслик маєсадида Ўзбекистон Республикаси іудудида ахборотларни тезкорлик билан айирбошлаш учун ахборот ресурсларини тайёрлаш ва уларни тарєатиш масалаларини тартибга солади.

2. Мазкур Низом "Алоєа тўјрисида", "Ахборотлаштириш тўјрисида", "Радиочастота спектри тўјрисида", "Оммавий ахборот воситалари тўјрисида", "Ахборот олиш кафолатлари ва эркинлиги тўјрисида", "Истеъмолчиларнинг іуєуєларини іимоя єилиш тўјрисида"ги Ўзбекистон Республикаси єонунларига, Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маікамасининг "Частота спектридан фойдаланиш, телерадиодастурларни шакллантириш ва тарєатиш іамда маълумотлар узатиш самарадорлигини ошириш юзасидан єўшимча чора-тадбирлар тўјрисида" 1998 йил 10 июлдаги 293-сон, "Маълумотлар узатиш миллий тармојини ташкил этиш ва жаіон ахборот тармоєларидан фойдаланишни тартибга солиш тўјрисида" 1999 йил 5 февралдаги 52-сон єарорларига мувофиє ишлаб чиєилган.

3. Мазкур Низом давлат органларига, фуєароларга, мулкчилик шаклларидан ва идоравий бўйсунишидан єатъи назар, корхона, муассаса ва ташкилотларга, жамоат бирлашмаларига тадбиє этилади.

4. Мазкур Низом "Электрон іисоблаш машиналари учун яратилган дастурлар ва маълумотлар базаларининг іуєуєий іимояси тўјрисида"ги Ўзбекистон Республикаси Єонуни билан тартибга солинадиган муносабатларга таъсир єилмайди.

 

II. АТАМАЛАР ВА ТАЪРИФЛАР

5. Мазкур Низомда єуййдаги атамалар ва таърифлардан фойдаланилади:
Іужжатлаштирилган ахборот — идентификация єилиш имконини берувчи реквизитлари бўлган материал манбаида єайд этилган ахборот. (ЎзР ВМ 07.05.2004 й. 215-сон Єарори тахриридаги хат боши), (Олдинги тахририга єаранг)
Махфий ахборот — єонун іужжатларига мувофиє фойдаланиш чекланган іужжатлаштирилган ахборот. (ЎзР ВМ 07.05.2004 й. 215-сон Єарори тахриридаги хат боши)
Оммавий ахборот — омма учун мўлжалланган іужжатлаштирилган ахборот, матбуот, аудио, аудиовизуал іамда бошєа хабарлар ва материаллар. (ЎзР ВМ 07.05.2004 й. 215-сон Єарори тахриридаги хат боши), (Олдинги тахририга єаранг)
Ахборот ресурслари — ахборот тизими таркибидаги электрон шаклдаги ахборотлар, маълумотлар банклари, маълумотлар базаси; (ЎзР ВМ 07.05.2004 й. 215-сон Єарори тахриридаги хат боши), (Олдинги тахририга єаранг)
Ахборот тизими — ахборотларни йијиш, саєлаш, излаш, ишлаш ва улардан фойдаланиш имконини берувчи ахборот ресурслари, ахборот технологиялари ва алоєа воситаларининг ташкилий тартибга солинган йијиндиси. (ЎзР ВМ 07.05.2004 й. 215-сон Єарори тахриридаги хат боши), (Олдинги тахририга єаранг)
Ахборот маісулотлари (маісулот) — фойдаланувчиларнинг эітиёжларига мувофиє тайёрланган ва фойдаланувчиларнинг эітиёжларини єондириш учун мўлжалланган ёки єўлланиладиган іужжатлаштирилган ахборот.
Ахборот хизматлари — фойдаланувчиларни ахборот маісулотлари билан таъминловчи субъектлар (мулкдорлар ва мулк эгалари)нинг іаракатлари.
Ахборот ресурслари ёки ахборот тизимлари эгаси — ахборот ресурслари ёки ахборот тизимларига эгалик єилишни, улардан фойдаланишни ва уларни тасарруф этишни амалга оширувчи юридик ёки жисмоний шахслар. (ЎзР ВМ 07.05.2004 й. 215-сон Єарори тахриридаги хат боши), (Олдинги тахририга єаранг)
Ахборотдан, ахборот айирбошлаш воситаларидан (кейииги ўринларда фойдаланувчи деб аталади) фойдаланувчи (истеъмолчи) — ўзига зарур бўлган ахборот маісулотларини ёки халєаро ахборот айирбошлаш воситаларидан фойдаланиш имкониятларини олиш учун мулкдорга ёки мулк эгасига мурожаат єилувчи ва ундан фойдаланувчи субъект.
Ахборот жараёнлари — ахборот тайёрлаш, тўплаш, єайта ишлаш, жамјариш, саєлаш, єидириш, тарєатиш ва фойдаланиш жараёнлари.
Ахборот айирбошлаш — ахборот маісулотларини узатиш ва уларни олиш, шунингдек, ахборот хизматлари кўрсатиш.
Ахборот айирбошлаш воситалари — ахборот айирбошлашда фойдаланиладиган ахборот тизимлари ва алоєа тармоєлари.
Ахборот соіаси (муіити) — субъектларнинг ахборот тайёрлаш, єайта ишлаш ва фойдаланиш билан бојлиє бўлган фаолият соіаси.
Ахборот хавфсизлиги — ахборот соіасида шахс, жамият ва давлат манфаатларининг іимояланганлиги іолати. (ЎзР ВМ 07.05.2004 й. 215-сон Єарори тахриридаги хат боши), (Олдинги тахририга єаранг)

 

III. АХБОРОТ РЕСУРСЛАРИГА, АХБОРОТ
МАІСУЛОТЛАРИГА ВА АХБОРОТ АЙИРБОШЛАШ
ВОСИТАЛАРИГА МУЛКЧИЛИК ІУЄУЄИ

6. Ахборот ресурслари оммавий ва хусусий мулк бўлиши мумкин. (ЎзР ВМ 07.05.2004 й. 215-сон Єарори тахриридаги хат боши), (Олдинги тахририга єаранг)
Давлат ахборот ресурслари давлат органларининг ахборот ресурсларидан; юридик ва жисмоний шахсларнинг давлат бюджети маблајлари іисобига яратилган ахборот ресурсларидан; юридик ва жисмоний шахсларнинг давлат сирларига ва махфий ахборотларга эга бўлган ахборот ресурсларидан; юридик ва жисмоний шахсларнинг белгиланган тартибда бериладиган іужжатлаштирилган ахборотларидан шакллантирилади. (ЎзР ВМ 07.05.2004 й. 215-сон Єарори тахриридаги хат боши), (Олдинги тахририга єаранг)
Жисмоний ва юридик шахслар ўзларининг маблајлари іисобига яратилган, улар томонидан єонуний асосларда сотиб олинган, іадя ёки мерос тарзида олинган, шахсий фойдаланиш учун давлат томонидан берилган іужжатлар, іужжатлар массивлари эгалари іисобланадилар.
Давлат іужжатлаштирилган ахборот давлат сири деб іисобланган іолларда ёки конституциявий тузумни зўрлик билан ўзгартиришга даъват єилувчи, уруш, зулм ва порнографияни тарјиб єилувчи, диний ва миллий низоларни єўзјовчи, инсон шаъни ва єадр-єимматини поймол єилувчи іамда Ўзбекистон Республикасида амалдаги єонун іужжатлари билан тарєатилиши таєиєланган ахборотларни ва бошєа ахборотларни жисмоний ва юридик шахслардан белгиланган тартибда олиб єўйиш іуєуєига эгадир.
Давлат сирига киритилган маълумотлардан иборат бўлган ахборот ресурслари эгаси ушбу мулкни фаєат давлат хокимията тегишли органларининг рухсати билан тасарруф єилишга іаєлидир.

7. Ахборот ресурсларига эгалик єилиш іуєуєи, уларнинг эгалари ўртасидаги муносабатлар Фуєаролик кодекси ва Ахборотлаштириш тўјрисидаги єонун билан тартибга солинади.

8. Ахборотни давлат сирига киритиш "Давлат сирларини іимоя єилиш тўјрисида"ги Ўзбекистон Республикаси Єонунига мувофиє амалга оширилади, ахборотни махфий іисоблаш ва ундан фойдаланиш шартлари Ўзбекистон Республикаси єонун іужжатлари билан белгиланган тартибда амалга оширилади.
Жисмоний шахсларнинг шахсий маълумотлари махфий ахборотлар тоифасига киритилади. (ЎзР ВМ 07.05.2004 й. 215-сон Єарори тахриридаги хат боши)

9. Ахборот маісулотлари ва ахборот айирбошлаш воситаларига эгалик єилиш іуєуєи.
9.1. ґужжатлаштирилган ахборот, ахборот ресурслари, ахборотни айирбошлаш воситаси мулкдорларнинг мулкий іуєуєлари объектлари іисобланади ва уларнинг мулки таркибига єўшилади. Ўзбекистон Республикасининг ахборот маісулотлари ва ахборот айирбошлаш воситаларига мулкий іуєуєи билан бојлиє муносабатлар Ўзбекистон Республикасининг Фуєаролик кодекси билан тартибга солинади.
9.2. Ахборот хизмати кўрсатиш ёки уни олиш натижасида пайдо бўладиган мулкий іуєує билан бојлиє муносабатлар ахборот маісулотлари мулкдори ёки эгаси ва фойдаланувчи ўртасидаги шартнома билан белгиланади. Ахборот хизмати кўрсатиш олинган іужжатлаштирилган ахборотга фойдаланувчи учун муаллифлик іуєуєини бермайди.
9.3. Ахборот маісулотлари, агар улар Ўзбекистон Республикасининг єонун іужжатларига ва халєаро шартномаларига зид бўлмаса, товар іисобланади.

 

IV. АХБОРОТ АЙИРБОШЛАШНИНГ
ІУЄУЄИЙ ТАРТИБИ

10. Махфий ахборотни, оммавий ахборотни айирбошлаш мазкур Низомда ва Ўзбекистон Республикаси іудудида амалда бўлган бошєа меъёрий іужжатларда белгиланадиган тартибда амалга оширилади.

11. Ахборот айирбошлаш воситаларидан фойдаланиш.
11.1. Ахборот айирбошлаш воситаларидан Ўзбекистон Республикаси іудудида фаєат уларнинг эгасининг ёки удар томонидан вакил єилинган шахснинг хоіишига кўра фойдаланилади.
11.2. Махфий ахборот Маълумотларни узатиш тармоји бўйича тарєатилганда махфий ахборот билан ишлаш рухсатномасига эга бўлган ва ахборот айирбошлашнинг сертификатланган воситаларидан фойдаланувчи жисмоний ва юридик шахслар учун унинг муіофаза єилиниши таъминланади. (ЎзР ВМ 07.05.2004 й. 215-сон Єарори тахриридаги банд)
11.3. Ахборот айирбошлаш воситалари фаолият кўрсатишининг штатдан ташєари вазиятлари аниєланганда — хато командалар, шунингдек, хизмат кўрсатувчи ходим ёки бошєа шахсларнинг рухсат этилмаган іаракатлари ёхуд ёлјон ахборот сабабли командалар пайдо бўлганда ушбу воситаларнинг эгаси ахборот айирбошлашни амалга ошириш учун назорат органларига ва ахборот айирбошлашнинг ўзаро іамкорлик єилувчи воситалар эгасига бу іаєда ўз ваєтида хабар бериши керак, акс іолда у етказилган зарар учун жавоб беради.

12. Ахборот тизимлари, тармоєларини ахборот айирбошлаш воситалари таркибига улаш.
12.1. Ахборот тизимлари, тармоєларини ахборот айирбошлаш воситалари таркибига улаш Ахборот фаолияти ва маълумотлар узатишни такомиллаштириш ва самарадорлигини ошириш бўйича идоралараро мувофиєлаштириш комиссиясининг єарорига кўра берилган лицензиялар мавжуд бўлганда амалга оширилади.
12.2. Ахборот айирбошлаш воситалари таркибига ахборот ресурсларидан фойдаланишнинг алоіида єоидалари белгиланган давлат ахборот тизимлари, тармоєларини улаш Ўзбекистон Республикаси Вазирлар Маікамасининг рухсати билан амалга оширилади.
12.3. Ахборот айирбошлаш воситаларидан ва ахборот маісулотларидан фойдаланиш.

13. Жисмоний ва юридик шахсларнинг айирбошлаш воситаларидан ва ахборот маісулотларидан фойдаланиши Ўзбекистон Республикасининг єонун іужжатларига мувофиє ушбу воситалар ва маісулотлар эгаси томонидан белгиланган єоидаларга кўра амалга оширилади.
Ахборот айирбошлаш воситалари ва ахборот маісулотлари эгаси у томонидан белгиланган фойдаланиш єоидаларининг очиєлигини ва улар билан фойдаланувчининг танишиш имкониятини таъминлаши шарт.

14. Ахборот айирбошлаш соіасидаги фаолиятни мувофиєлаштириш ва тартибга солиш.
Ахборот айирбошлаш соіасидаги фаолиятни мувофиєлаштириш ва тартибга солиш Ахборот фаолияти ва маълумотлар узатишни такомиллаштириш ва самарадорлигини ошириш бўйича идоралараро мувофиєлаштириш комиссияси томонидан амалга оширилади.

15. Ахборот маісулотларини, ахборот хизмати кўрсатишни, ахборот айирбошлаш воситаларини сертификатлаш.
15.1. Сертификатланиши шарт бўлган ахборот маісулотлари ва хизматларини Ўзбекистон Республикасига олиб киришда импортёр мазкур маісулотлар ва хизматлар белгиланган талабларга мувофиєлигини тасдиєловчи сертификатни таєдим этади. (ЎзР ВМ 14.09.2006 й. 194-сон Єарори тахриридаги банд)
15.2. Давлат сиридан иборат бўлган ахборотни тайёрлаш ва тарєатишда фойдаланиладиган ахборот айирбошлаш воситасини, шунингдек, ахборотни муіофаза єилиш воситасини мажбурий равишда сертификатлаш зарур.

16. Ахборот айирбошлашни амалга оширишда чеклашлар.
16.1. Єуйидагилар:
давлат сири ёки махфий ахборот;
миллий мулк;
архив фонди;
Ўзбекистон Республикасининг єонун іужжатлари билан жўнатилиши (чиєарилиши) чекланиши мумкин бўлган іужжатлаштирилган ахборот тоифасига киритилган бошєа ахборотни Ўзбекистон Республикасидан жўнатиш (чиєариш) чекланади.
16.2. Конституциявий тузумни зўрлик билан ўзгартиришга даъват єилувчи, уруш, зулм ва порнографияни тарјиб єилувчи, диний ва миллий низоларни єўзјовчи, инсон шаъни ва єадр-єимматини поймол єилувчи ахборотлар іамда амалдаги єонун іужжатлари билан тарєатилиши таєиєланган бошєа ахборотларнинг олиб кирилиши ва тарєатилиши таєиєланади.
16.3. ґужжатлаштирилган ахборот, ахборот ресурслари, ахборот маісулотлари, халєаро айирбошлаш воситалари эгаси мансабдор шахсларнинг ахборот айирбошлашни чеклаш бўйича хатти-іаракатлари устидан, агар ушбу хатти-іаракатлар асосланмаган ва унинг іуєуєини бузаётган бўлса, судга шикоят єилишга іаєлидир.

17. Ахборот айирбошлаш чојида єоида бузишлар учун жавобгарлик.
Ахборот айирбошлашни амалга оширишда конунга хилоф равишдаги хатти-іаракатлар учун жисмоний ва юридик шахслар — Ўзбекистон Республикаси резидентлари ва норезидентлари Ўзбекистон Республикасининг єонун іужжатларига мувофиє жавоб берадилар.

 

V. АХБОРОТ РЕСУРСЛАРИНИ
ШАКЛЛАНТИРИШ

18. Давлат ахборот ресурсларини ва ахборот ресурсларини давлат билан биргаликда шакллантиришга ихтисослашган ташкилотлар маълумотларни узатиш тармоєларини лойиіалаш, єуриш ва фойдаланиш бўйича фаолиятнинг бу турига рухсатнома олишлари шарт.

19. Давлат ахборот ресурсларини шакллантириш ва уларга хизмат кўрсатиш учун мўлжалланган ахборот тизимлари, маълумотлар базалари ва банклари єонун іужжатларига мувофиє сертификатланиши керак.

20. Давлат, жамоат органлари, фуєаролар, мулкчилик шакллари ва єайси идоравий бўйсунишидан єатъи назар, корхона, муассаса ва ташкилотлар давлат ахборот ресурсларини шакллантириш учун зарур бўлган тегишли шаклда іужжатлаштирилган ахборотни давлат ахборот ресурсларини шакллантириш ва ундан фойдаланиш учун масъул бўлган органларга ва (ёки) ташкилотларга таєдим этишлари шарт.
Мажбурий тартибда таєдим этиладиган іужжатлаштирилган ахборот рўйхати ва давлат ахборот ресурсларини тўплаш ва єайта ишлаш учун жавобгар бўлган органлар ва ташкилотлар рўйхати Вазирлар Маікамаси томонидан тасдиєланади.

21. Давлат ахборот ресурсларини шакллантиришда халєаро іамкорлик:
давлат (миллий) ахборот ресурсларини шакллантириш учун хорижий ахборотдан фойдаланиш;
ахборот таєдим этиш шаклларини тартибга солувчи халєаро стандартларни, фойдаланувчиларнинг ўзларининг охирги єурилмалари билан халєаро алоєа тизимлари ва телекоммуникацияларга, шу жумладан, Интернетга іам киришларини таъминлаш учун алоєа ва телекоммуникациялар протоколларини жорий єилиш билан таъминланиши керак.

22. Ахборот ресурслари эгаси ахборот билан ишлаш єоидаларини бузганлик учун єонун іужжатларида кўзда тутилган тартибда жавоб беради.

 

VI. АХБОРОТ РЕСУРСЛАРИНИ МАЪЛУМОТЛАР
УЗАТИШ ТАРМОЈИДА, ШУ ЖУМЛАДАН,
ИНТЕРНЕТДА ТАРЄАТИШ

23. Ахборот ресурсларини маълумотлар узатиш тармојида тарєатиш шартнома асосида Ўзбекистон Республикасининг єонун іужжатларига мувофиє амалга оширилади.

24. Ахборот ресурсларини Интернет тармојида тарєатиш Интернет тармојининг провайдерлари орєали амалга оширилади.

ЎзР ВМ 07.05.2004 й. 215-сон Єарорига мувофиє 24 банднинг иккинчи хат боши чиєариб ташланган

Интернет тармојининг провайдери Маълумотларни узатиш миллий тармоји оператори — "UzРАК" маълумотларни узатиш давлат тармојини ривожлантириш ва ундан фойдаланиш корхонаси билан Интернет тармојига уланишни ташкил этиш учун маълумотларни узатиш каналлари ва техника воситаларини таєдим этиш тўјрисида шартнома тузиши керак.

Ўзбекистоннинг ижтимоий-сиёсий ва иєтисодий іаёти тўјрисидаги ахборотларни Интернет орєали тарєатишни Ўзбекистон Миллий ахборот агентлиги, Ўзбекистон матбуот ва ахборот агентлиги іамда Ташєи ишлар вазирлиги мувофиєлаштириб боришади. (ЎзР ВМ 07.05.2004 й. 215-сон Єарори тахриридаги хат боши), (Олдинги тахририга єаранг)

ЎзР ВМ 07.05.2004 й. 215-сон Єарорига мувофиє 24 банднинг тўртинчи хат боши чиєариб ташланган

Интернет тармојидан фойдаланиш фаєат "UzРАК" маълумотларни узати давлат тармојини ривожлантириш ва ундан фойдаланиш корхонасининг Маълумотларни узатиш миллий тармоји воситалари орєали ажратилган линиялар ёки коммутация єилинган єўшилмалар бўйича амалга оширилади.

Интернет билан ишлаш учун Х.25, Frame Relay ва АТМ шунингдек, коммутация єилинган телефон тармојидан коммутация єилинган каналлар РРР/SLIP (Point protocol IP protocol) бўйича маълумотларни узатиш каналларидан фойдаланган іолда фойдаланиш мумкин.